De tienden op Logtenburg
















 

De tienden waren een-tiende deel van de oogst die men betaalde voor het onderhoud van de kerk en de pastoor. Uit perceel 3 tot en met 8 (blauw gearceerd op de kaart) werden de tienden in Sint-Oedenrode afgedragen, en uit de andere percelen werd de tiende in Veghel betaald. De reden is dat perceel nrs. 3 t/m 8 in 1484 verkocht werd aan een inwoner van Sint-Oedenrode, en het aangelegen gebied, de hoeve Logtenburg, in 1488 aan een inwoner van Veghel. Hoewel delen van perceel 3 t/m 8 later in handen kwamen van inwoners van veghel, bleef dat gebied vanaf het begin helemaal tiendplichtig in Sint-Oedenrode.
 

De tienden op het Heiligt
 

Ook uit een deel van het Heiligt werden tienden in Sint-Oedenrode afgedragen (blauw op bovenstaande kaart). Het meest noordelijke deel van dit gebied werd in 1449 uitgegeven, de rest van het blauw gearceerde gebied is ouder.

De verponding

Aanvankelijk werden de onderdanen van de hertog van Brabant hoofdelijk, dus per persoon, aangeslagen voor hun bijdragen in de hertogelijke beden. Plaatselijke zetters stelden de hoogte van de aanslag vast op basis van grondbezit. Men betaalde in de plaats waar men woonde, ongeacht waar de grond lag. In 1438 veranderde het systeem. Alle huizen werden geteld, en elke plaats kreeg een quote voor de bede toebedeeld. Dat bedrag werd weer over de inwoners omgeslagen op basis van grondbezit. Voor de dorpen waren daar eigenlijk geen belangen mee gemoeid. De bede voor de hertog werd van de inwoners opgehaald en aan de hertogelijk ontvanger afgedragen.

Dat veranderde in de jaren rond 1600. Vanwege de tachtigjarige oorlog liepen alle plaatsen in de Meierij hoge schulden op (vanwege de hogere belastingen, afkopen van brandschattingen e.d.). De rente op die schulden werd als een plaatselijke belasting over de inwoners omgeslagen. In Sint-Oedenrode waren die schulden per persoon aanmerkelijk hoger dan die in Veghel.

Die dorpsbelastingen werden samen met de landelijke belastingen omgeslagen. Plotseling was het wel belangrijk uit welk perceel waar belasting betaald werd, want die geldstroom ging niet langer volledig naar de landsheer, een deel ging voortaan in de eigen dorpskas. Dit leidde op veel plaatsen in de Meierij tot problemen tussen de dorpen en regelingen. Tussen Veghel en Sint-Oedenrode werden in 1613, 1614 en 1618 afspraken gemaakt. Vermoedelijk werd toen per grondbezitter afgesproken waar de belasting betaald werd, enw erd dat patroon toen gefixeerd. Deze percelen bleven toen in Rode belastingplichtig, ongeacht waar de eigenaren of pachetrs woonden. De percelen waaruit in Sint-Oedenrode grondbelasting betaald werd, zijn rood gearceerd op onderstaande kaart. Zie voor meer details over deze ontwikkelingen de toelichting op de belastingen.
 

Logtenburg: verponding te Sint-Oedenrode:

Heiligt: verponding te Sint-Oedenrode: